Thursday, January 29, 2015

Krismas nghahhlelhawm

Pawl sawm zirlai te class room mipa ho thutna tlar thumna kilber a banghnaih chet a thu mamawia chu chawhnu lam a second period a Mizo paper-II an zir mek lai chuan enge a ngaihtuahna awm tih a bul a thu a thian te chuan an hriatpui lo na in an zirtirtupa Pu Liana chuan a rawn hmu fuh hlauh thung a. "Lallianmawi, enge i ngaihtuah? i zirlaibu kha en rawh" ti a a rawn koh tak ah chuan thuawih takin a zirlaibu chu a bih chhunzawm ve mai bawk a. An zirtirtu pa chuan "Lehkha in zir that duh loh chuan nakinah sikul chhak ngaw hnuai ah te khian in la kal chang a la awm ang a, sikul kawt leh hmun hma te hi in la thlir chang ni a la awm ngei ang a, chutih hunah chuan tuna in ding leh vei a thu te leh he classroom chhung a in zirpui te hmel hi mitthla in in la hmu ang a, kha tih hun lai ka lo zir tha lo kha chu aw in la ti vawng vawng mai ang" tih thu a sawi chhunzawm zat a. Class a zo a, mamawia te thian ho pawh an tih dan pangngai in class period inkar reilo te chhung zirtirtu dang lo kal hma si hun rei lo te awl awm ah chuan  sikul zun in lam ah zunram thiar turin an chhuak nghal bawk a. An chhuah pah chuan kawngka bul hnaih a thu an classmate hmeichhe thenkhat thu te chu chhaih pahin "in zir peih bik lutuk" tih pahin an zirlai bu dawhkan chung a inkeu sa a an lo dah chu an khup sak pah bawk a. Hmeichhe ho lah chuan huat en a en lem lo in "in van uang tak" tiin an lo thlir liam hlawm a.

Chawhnu lam last period an zo a sikul dar vawi thum a rawn rik chuan nikhat atana an class a zo ta a, sikul an bang a, zirlai naupang mamawia te rawlthar rilru pu chho tan chuan haw pahin an hma kal an sikul kalpui hmeichhia hmeltha an tih deuh deuh te chu an hnunga kal pahin an chhaih fiam haw zawm zat a. Chutiang anga inchhaih pawh nise an kar ah in huat leh in ngei em em awm lovin kumtluan in hun an hmang tlang thin a. Sikul khat a kal ho tih tak ah an in pawh em em zawk a ni. Mamawia te ang mi zakzum deuh lam tan pawh thiante zar ah a hu hova awm nikhua chuan a mal a an chhaih ngam lem loh hmeichhe ho pawh in la pa takin an chhaih ve ngam mai thin a ni. Sikul ah programme pawimawh a awm chang in hall ah an lut khawm a, hmeichhia leh mipa a hrang in an thu thap a, mamawia te thian ho pawh hmeichhia leh mipa a hrangin thu mahse an vei ruk deuh te tlar zawn ah kher thut an tum fo mai. Tumkhat phei chu an tlar hnung lam a awl duai a, mahse an lo vei ve em em hmeichhe ho kha tlar laihawl lam ah an thut avangin an zawn ah kher thut an duh ve si avangin an sikula rawn lut thar an ai a naupang zawk zirlai thenkhat te chu a hnung a thutna awl lam a thu tur a an hnawh phei tum te pawh a awm hial kha.

Mamawia te thianho tan chuan an sikul chu an khawvel a ni a, khawvel ah an zirtirtu te aia zirtirtu tha dang ang awm thei chuang lo a. An thian ho hian teachers' common room a an zirtirtute designation leh qualification intar te chu en lo pawhin an sawi par par thei a, an zirtirtute ai a degree neitha khawvel ah hian awm thei chuangin an ngai ngai lo hial a ni. Mamawia te thian ho tan chuan chu sikul ah chuan kumkhaw nun hman pawh tul se an hreh hauh lo in a rinawm rum rum a ni. An tan chuan chutih lai na na chuan an sikul compound ah chuan an lungawina zawng zawng a awm ti ila kan sawi sual lo ang. Table tennis khelhna room ah lah an sikul a pawlsang ber an nih tawh avangin an han luh ve tawh phawt chuan an aia naupang zawk ten an lo kian sap sap thin si a, chu tluka midang ten an lo zahderna hmun chu la tawng ngai hek lo, an tan chuan chu bak a nuam khawvel dang a awm tak tak thei lo a ni.

Tunah kum sawmhnih a liam ta a, Mamawia pawh a pa in a boral san lai kha chuan pawlsawm chauh a la zir a, a nu in a la dampui avangin chuti tehchiam in harsatna leh lungkham dang em em a la nei lo.  Vanduaina in a kalsan lo nge, Pre-University course zir a Aizawl a awm bo hlan in a nu duhtak chuan nat lawk awm em em lovin zankhat mitchhin tawkin a lo awm loh san leh zel tak ah chuan zirna pawh chhunzawm thei ta lovin a naute enkawl turin an In chhung rorelna chu a ma kut ah a lo awm ta a. Vanduai kar ah an vannei a, a patea nupui neilo tlangval senior in amah leh a naute ho chu a la uap hlawm zawk a. A patea ho hian an khua ah dawr siam in mite khawngaihna zar ah harsa lutuk lo leh midang pur buai lovin chhungkua an enkawl chho thei ve zel a.

Kum tawp lam a ni a, thlasik boruak in an khua zotlang sang tak a awm chu an rawn chim tawh a. Mamawia pawh a nau te ho in sikul an chawl tawh avangin a dawr nghah ai an lo nghah chhawk ve thei tawh a, chumi chu remchang ah la chuan thlasik thing tuah tur phur turin a tei chhuak a. Mamawia te hian gas (LPG) pawh mite duhsakna zar ah neih na a rei ve tawh a, thingphurh ngai lovin eirawng an bawl tam tawh zawk a, mahse thlasik tak tak ah chuan tapchhak a meilum chhem loh chuan an khua ah chuan thlasik tawrhchhuah a har avangin an sikul lo kalna thin chhak lawk a ramhnuai ah chuan thing phurh tur a fawm ta a. A thingphurh tur a fawm ngah tawh a, mahse in lam haw ta nghal mai lo chuan thlasik boruak romei zam riai kar ah chuan a thing phurh haw na tur em intiang khat thap tawh chu thingfak in a kam ding te te a, a piah deuh lawk mual ah chuan thlasik khaw chuan turin a kalsan hrih ta phawt a.

An sikul kal lai pawh a work experience class atana thing an lo put fo na hmun ngaw sir a mualpawng sang deuh et hmun a thleng a, ngawpui hnuaia awm hnim te chu thlasik daifim in a lo nan hnawng dep hlawm a, thing kar a ni eng lo lut chuan a rawn chhun tle sep sep hlawm a, tlangsam par a lo vul chiai tawh hlawm a, ral leh lam nikang lam ah lah nihawi par (Mamawia te chuan "Masi par" an ti kher thin) a lo vul eng tuar tawh bawk a, ramhnuai hnim leh pangpar te a han hmuh chuan tuma hrilhfiah chawp ngai lovin "masi" a hnai ta a ni tih a hrethiam nghal mai a. Chu a awmna tlang pawng atang chuan khawtlang lam a hawi a romei chhum in tlangdung a lo bawh paw chiai a, a piah leh deuh ah hmuifang tlang a lo in phah cham ruai bawk a. Sava hram mawi tak tak ten chu ngawchhung chu an awi a, a piah deuh a naupang sava veh in a chhak thingkung a sava fu lai an rawn perh vanga sava fu lai thlawk darh lai a hmuh te pawh chu a tan thil thar a ni lo, an naupan lai a an lo tih ve thin tawh tho kha a ni.

Mahni chauh a khua a thlir vang vang lai chuan ral hla deuh a ball beng sawt ri ni awm tak hi a lo ri leh thin a, chu a thawm ri hriat chu tute nge maw an tih le ti a a han thlir thlak nak chuan eng dang ni lovin an sikul hlui a zirlai naupang te chuan kumtawp a an neih thin annual sports an neih lai a lo ni a, ball beng ri a hriat chu volley ball an beng ri a lo ni a. A bul thingkung sang vak lo lawn nuam tak ah chuan a han lawn kang a, a thil hmuh chu an sikul hlui kawt tual ah chuan zirlai te leh an zirtirtute chu a ngai te te in an sikul uniform nen inkhel en in an lo au dual dual a. Mamawia mitthla ah chuan an sikul kal lai a thian te hmel a lo lang ta nghal zut zut a, chu chang a ni lo, a mah vanga sikul kal nuam a tih thin em em, sikul a rawn kal lo chang a a ruk a hreawm a lo tih ve em em thin 'hmeichhia' pawh a lo lang! Mahse chung zawng zawng chu atan chuan hmanlai a ni tawh a, an zirtirtupa in hman an class a sawi "chutih hunah chuan lehkha in zir that loh chuan...."  tih a sawi kha a beng ah a rawn ri thar leh a, mahse a thatchhiat vang ni lovin an chhungkaw awmdan in a zir tak loh em vang a chu a khawthlirna atanga chu thil chu lo irh chuak a ni tih chu khawvel hian hriatpui lo mahse Mamawia tan chuan sawifiah ngai lovin a chhanna dik tak a awm si.

Chu hmun atang chuan rei pawh awm rei chi niin a hre lo a, a em nghahna hmun ah chuan a phei ta sawk sawk a, a in tan a thing phurh chu phur chung in in lam panin a haw ta a, a haw kawngah chuan an in kawng a  in pakhat Pu Mazuala te in a kal pelh lai chuan chhun pachang ah tape recorder a lo zai vawng vawng a "Lungkim ten ka han dawn vel a, lunglam ka vai hrilh ka hai mang e, nunhlui mual hlui liam hnu te auh ruai ka nuam mang e...vanglai nun aw hlimlai ni,.lungrual te a zaitin kan vawr lai te, suihlung rual a lengza thin kha, khawi an tuan che u maw? A then rihsang mualliam in, a then lenna tlang dang si maw? vanglai nun aw, kir zai an rel si lo....." tih C.Lalrinmawia hla kher a lo ni nen Mamawia tan chuan thing phurh rit nen a ruka lunglen tawrh a na duh kher mai. Tunge a ngaih ber a hre lo a, mahse a rilru chuan an sikul kal lai a a thiante nen an infiam nak nak lai te, vawiin a a khawthlir lai a hmuh ang a sikul sports ni a nuam an tih thin zia te a mitthla ah a lo lang uar uar a, mi pakhat pawh hriat chhuah a nei, mahse, chu nu chu a thian te lo chuan tuman an hriat pui lo.

An in a thleng dawn hnai tih ah an veng kawn lai tak ah chuan MST (Mizoram State Transport)  bus Aizawl atangin a lo thleng ve chiah bawk a, a thingphurh lai chu a siam rem pah in nghawngkawl a chhip a a phurh mek chu a dar ah a dahthla in bus ah chuan tute nge lo haw tih hriat tum in a hawi chhuak a, bus ding lai atanga lo chhuk nu ngei mai chu hmanah chuan sikul classroom khat ah an zir ho thin kha a ni si a. A ni zawng khawpui a awm ta na na chu a vun leh hmelhmang pawh a lo dang zo ta........Mamawia hnathawh kawr leh nghawngkawl nen a em phur uai chung a lo kal mek  tan chuan "e i lo haw a ni maw?" va tih te pawh a rilru chuan a chak, mahse, biak ngam a va har em!  A hmu lo der ta ringawt a. Chu nula chuan amah chu a rawn hmu chu niin air bag puar deuh ak chung chuan Mamawi chu rawn ko ta lauh lauh a. Mamawia chu phur leh zak ru deuh in a ding det a, chu nula Aizawl a lehkhazir a awm MST bus a rawn haw chu hman ah chuan sikul kal nuam a tih chhan kha a ni thin a ni. Mamawia a koh avang a zak ru deuh a lo ding chu rawn bia in "Kumin urlawk zan chu dawr khar hma la chuan thian te rawn sawm la, kan in ah hmang ho ila, sikul kan kal ho lai te kan sawi ang a.." a rawn ti a.................. Mamawia tan chuan kum dang zawng ai a "Masi (Krismas)" nghahhlelhawm a va ni bik em.



No comments:

Post a Comment

HRINGNUN ZIRLAI: HMEICHHE PAKHAT SA SEMCHHUAHNA HMUNA THAWK CHU

Ni khat chu hmeichhe pakhat sa semchhuahna hmuna thawk hi, a hna thawh tur a thawh zawh hnu chuan sa dahthatna/dahvawhna pindanah chuan va e...