Thursday, January 29, 2015

Mahse, khuarei an chang leh si...

Amak ngawt mai, mirama awm a lung a han len tak tak hi chuan mahni ram ngei ngaih ana a, mahni thiante leh chhung leh khat te mitthla ah an lo lang a, mahni seilenna veng leh khua te suangtuahna in kan chhui vawng vawng thin. Chu lunglen hnemtu atan pawh chuan mahni tawng ngei anih loh chuan mahni tawng a hla mawi tak tak te hian min lo hnem thei ber a lo niin ka hria.


Mihring nun hi aw hriatthiam a va har thin tak! Thian pakhat chuan Dictionary hrang hrang a “Hringnun” (life) tih an hrilhfiahna te hian ‘hei hi a dik ber e ti a sawi theih a ni lo’ a ti a; kan thianpa pakhat ve thung chuan mihring nun te hi chu saptawng thumal pahnih “hi” leh “bye” inkar mai hi a ni e a ti ve thung a. A enga pawh chu lo nise la, mahni tawn leh hriat ang hi a hrihfiahna dik ber leh chiangber chu a ni mai lawm ni le?


High School kan kal lai a Mizo Text book a kan zirlai ka la hriatreng thin pakhat chu Prof.Siamkima article “Hun Hi” tih kha a ni. Khatah khan hun thlirdan tur chi hnih a sawi a, hun kal tawh leh hun lo la awm tur chung chang a sawi a. Hun kalliam tawh thlira sawt na awm miah silova hun hman that loh zia leh hun lo la awm tur zawk a eng zawnga thlir a that zawk thu in a thu tlang a kawm a nih kha. Chu zirlaibu lo zir zo ve tawh leh kan zir atanga kum tam ve fe a liam tawh hnu hian, kan zirlaibu in a sawi lo ang deuhin “Nun hlui” ngai hian ka la let ve fo lawi chu a ni si a, zirlai laktlak loh tak ka lo nih hi!


Zankhat chu chhun lamah kan hna a laklawh deuh avangin kan bang tlai deuh a, zanriah pawh ka ei tlai kher mai. Chu hmuna ka awm lai chuan zan lamah tihtur tur dang vak a awm thin chuan loh avangin chaw ei tlai hle mah ila thil pawi tak ani lem lo a. Ka chaw eikham chu zandang ang bawk in kan awmna complex area chhunga awm ho zan lama kan inhmuhkhawm ve berna hmun a kawn lai taka canteen lam pan chuan ka chhuak ve nghal a. Thlasik rim a nam tan a, boruak pawh a hma ai chuan a vawt tawh viau a. Tualzawl ah chuan kan boss ber ho chuan chhun lama project site area kal hovin truck a an rawn phurh haw thing uipum tiat the thaw ho chu an lo chhem vam hum tawh a. A thenin dept. thil an sawi a, a thenin politics, a thenin hlawh chung chang an sawi bawk a. Dik chiah chuan kum lamah chuan ka meilum ai puite ho zingah chuan ka naupang ber a, kum lamah chuan ka Pa rual tur vek anni hlawm a, mahse hmunkhata hna thawk tlang kan nih avangin tuman min kawm serh bik lem lova.


Chutia kan ti ti nak nak lai chuan, rilru ah chhungte nen pawh a inbiak a khat emai tiin kan thut ho piah deuh lawk quarter ah chuan telephone hmang turin ka pheisan ta a. Kan complex ah PCO a awm ve loh avangin chuan chu quarter ah chuan STD hman duh chuan a tu a te pawh kan boss te chhungkua tih loh chu kan kal mai thin reng a. Rei fe ka beih hnu ah pawh ka chhungte chu ka be tlang thei ta chuang lo a, line chan a har duh em atin a ni. Beidawn nan tiin number dang dial chhin teh ang tiin ka lehkhazir lai a, ka pawlpuinu te In number kan dial chhin a, rin loh deuh in a tlang ta mial a. Rei pawh kan inbiak hma chuan “naktuk ah internal exam kan nei dawn a, hei ka la buai ve lutuk” a ti a, biak rei chi a nih loh avang chuan phone pawh chu ka dah ve ta nghal a.


Meilum an aina lam ah pawh let leh tawh lovin ka quarter lam panin ka haw phei ve nghal a, thla a eng bawk si, tih tur a awm bawk silo. Kawngsir kuhva kur kar atang chuan thla eng chuan min rawn chhun leh zawk zawk thin a, vanlam ka hawi chho a, khua a lo thiang em em mai a, arsi a pe tuar bawk a. Kan awmna complex chu a reh ngawih ngawih bawk si, rilru in kan college kal lai te ka ngaihtuah phei a. Ka quarter ka thlenga kawngka a ka luh hma in vanlam ka hawi chho leh a, thla lah chuan “I va mal ve, I khua a har anih kha” ti ni awm tak hian lunglen thlak em em hian ka awmna atanga hmuh theih chin zawng chu a lo en paw riai mai bawk si. Parawl ta chu mahni bawkin inchhungah chuan ka lut ta a. Thlang lam tukverh ka hawng sauh sauh a, thlir a lang thei apiang chu ngawirengin suangtuahna khawvela cheng chungin ka thlir vawng vawng a, mahse min hnem thei reng an awm silo. Thla eng hnuai a ralkhata mihring chenna ni awm tak eng lo lang ve ve te, ralkhat hla deuh a leilet phaizawl in cham duai te chuan hrilhfiah thiam si loh lunglenna zun min phurh tir mek chu a ni si a. Mu ila a tha ber zawk tiin khum lam ka pansan ta a...ka maimichhing a, mitthla ah kan college campus a thingkung ding thelh sung te, corridor vela thiante class nei zo rawn chhuak lai te, Annual Sports week kan neih lai a kan hlim thin zia te....aa..a hrilhhai tawk lekin nunhlui liam tawh te chu chiang fahran hian a lo lang zel si.


Zan dar 11 a ri tawh nangin mut pawh a chhuak lo, suangtuah khawvelah chengin khumah chuan ka let ka let a, kan lane thlang lam panga awm canteen nghaktute pawh an inkhar fel tawh aniang an nupa a an rawn tawng phei lang lang chu ka mut atang chuan ka hre thei a. An thawm chu a reh leh vang vang a, zan a rei tan tawh nen, keipawh suangtuahna khawvel atang chuan mumang ramah ka lo awm hman tep tawh tih ah, ka kawmthlangpa ngei mai chuan ka theihnghilh theih tawh ngai ngai reng reng tawh lo tur he hla lunglen thlak lutuk hi an tape recorder atang chuana rawn zai tir ta vang vang a. A hla play chu ka dinhmun nena inhmeh tih hre bik chuang hauhlo mahse kan lunglenna hla zawng a in ang chiang a lawm...hei a hla thu pawh.....khuarei an chang leh thin hi a pawi ani...............


Aw khawnge lenrual hlui zawngte kha?

Hmanah chuan nauang nui za thin in;

Hlim leh lawmin tlaitla eng hnuaiah,

Duhthu leng tinkim kan sam za thin.


**Mahse khuarei ang chang leh si,

Hei hi maw lo ni le lunglen?

Mahriakte’n luaithlipui nul zelin,

Hlim lai ni kha ka tahpui ta’nge!


Minhnem thiam awm hian ka ring lo ve,

Khuarei hian min la hnem ve mahna;

Ti a ka han dawn chang ni pawh hian,

Lunglen ti zualtu mai an lo ni.


Aw hlimlai, aw hlimlai, hlimlaini,

Tap tap in ka au ding zo si lo,

Lenrual hlui zawngte kha khawiah nge,

Damlai khawvelah tawng leh i maw?

No comments:

Post a Comment

HRINGNUN ZIRLAI: HMEICHHE PAKHAT SA SEMCHHUAHNA HMUNA THAWK CHU

Ni khat chu hmeichhe pakhat sa semchhuahna hmuna thawk hi, a hna thawh tur a thawh zawh hnu chuan sa dahthatna/dahvawhna pindanah chuan va e...